بتن یکی از مهم‌ترین و مقاوم‌ترین نوع مصالح هست که امروزه در صنعت ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده از ترکیب موادی مانند آب، سیمان و غیره تشکیل می‌شود و به علت روان بودن، امکان شکل‌پذیری بدون استفاده از قالب در محل مورد نظر وجود ندارد؛ بنابراین از قالب بتن برای شکل دادن به بتن استفاده می‌شود.
انواع مختلفی از قالب بتن برای استفاده در قسمت‌های مختلف سازه وجود دارد که برای تولید این قالب‌ها از آجر، چوب، فلز و غیره استفاده می‌شود. این قالب‌های بتنی علاوه بر شکل‌گیری بتن، باعث استحکام سازه نیز می‌شوند. در ادامه همراه ما باشید در این مقاله قصد داریم انواع مختلف قالب‌ها به همراه کاربردهایی که دارند را به شما معرفی کنیم تا انتخاب بهتر و مطمئن‌تری داشته باشید.
انواع قالب بتن و کاربردهای آن
قالب بتن به طور کلی در چهار مدلی اصلی تولید و به بازار عرضه می‌شوند که در ادامه به معرفی هرکدام به همراه کاربردهایی که در صنعت ساخت و ساز دارند پرداخته می‌شود.
قالب بتن مدولار
قالب بتن مدولار از کاربردی‌ترین قالب‌هایی هست که در ابعاد و اندازه‌های گوناگونی تولید می‌شود. این قالب برای قالب‌بندی بخش‌های مختلف بناها و سازه‌های بتنی بسیار مورد استفاده قرار گرفته و به آسانی در بازار قابل دسترس هست. قالب بتن مدولار در ابعاد و اندازه‌های استانداردی با ارتفاع ۱، ۱.۵ و ۲ متر و عرض‌های ۱۰ تا ۵۰ سانتی‌متری عرضه می‌گردد. همچنینی علاوه بر ابعاد استاندارد، تولید این قالب با توجه به نیاز و سفارش مشتری نیز امکان‌پذیر هست. استفاده از این قالب برای بتن ریزی منجر به ساخت بنایی با توان مقاومتی بالا و طول عمر بیشتر به همراه ظاهری زیبا و منحصر به فرد می‌شود.
کاربرد قالب بتن مدولار
قالب بتنی با توجه به ویژگی‌هایی که دارد از آن برای ساخت پروژه‌های عمرانی ساده و پیچیده استفاده می‌شود. به علاوه این امکان وجود دارد که با ترکیب این قالب با قالب‌های غیر مدولار و سایر قطعات و تجهیزات می‌توان قالب‌بندی انواع سازه‌ها مختلف را نیز ایجاد نمود از جمله:
- قالب‌بندی فوندانسیون
- قالب‌بندی دیوار برشی
- قالب‌بندی دیوارهای دوطرفه و یک طرفه
- قالب‌بندی کف‌پوش
- قالب‌بندی سقف، تیر و غیره
قالب بتن مدور
قالب بتن مدور یکی از رایج‌ترین قالب‌هایی است که برای ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قالب می‌تواند برای ساخت انواع سازه با قطرهای کوچک، متوسط و بزرگ به کار برده شود. این قالب که به صورت دو تکه‌ای طراحی و تولید می‌شود از آن جهت بهره‌وری از مخازن بتنی، محفظه‌های سیمانی، سیلوها و غیره استفاده می‌شود. برای ایجاد قالب‌بندی مدور با قوس بالا نیز از قالب کمانی استفاده می‌شود.
قالب بتن خاص
قالب بتن خاص برای قالب‌بندی بعضی سازه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نمی‌توان با قالب‌های معمولی همچون مدولار انجام داد. در حقیقت قالب‌های بتن خاص قالب‌هایی هستند که با توجه به نقشه و معماری مورد نظر در اشکال مختلفی همچون مثلث، چند ضلعی، منحنی، کنج‌های خاص طراحی و تولید می‌شوند.
طراحی و تولید این قالب باید به طبق نقشه و با جزئیات و اندازه‌های دقیق انجام گیرد. همچنین تغییر شکل و قالب خاص معیارهای باربری نیز محاسبه شده و امکان باز و بسته کردن و حمل قالب نیز در نظر گرفته شود.
کاربر قالب بتن خاص
این قالب طبق طرح و خواسته مشتری و به صورت سفارشی تولید شده و از آن برای ساخت سازه‌هایی شیب‌دار، قوسی شکل و همچنینی سازه‌هایی با فرورفتگی و برجستگی و دارای زاویه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله بخش‌های که از این قالب استفاده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قالب‌بندی جدول
- قالب‌بندی سرستون پل‌ها
- قالب‌بندی ستون گرد
- قالب‌بندی نیوجرسی
- قالب‌بندی دیوارهای پیش ساخته و غیره
قالب فلزی بتن
استفاده از یک قالب با‌کیفیت برای ساخت سازه‌های بتنی مقاوم و بادوام اهمیت زیادی دارد و برای ساختن این سازه‌های بتنی باید از قالب‌های مختلف و مناسبی استفاده کرد. با توجه به بررسی‌ها یکی از باکیفیت‌ترین و رایج‌ترین انواع قالب‌ها که در کشورمان نیز زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد و طرفداران زیادی هم دارد قالب فلزی بتن هست. این قالب با ورود به بازار کار موجب بروز تغییراتی بزرگ و مثبتی در صنعت ساختمان‌سازی شد به طوریکه علاوه بر استقامت و مقاومت موجب سرعت بخشیدن به ساخت سازه‌ها و پیشرفت پروژه‌ها نیز شد. با توجه به وزن و کاربردی که دارد می‌توان از فلزهای مختلفی برای ساخت قالب فلزی بتن استفاده کرد به عنوان نمونه از فلز آلومینیوم و آهن برای قالب فلزی بتن پیاده‌رو استفاده می‌شود.
کاربرد قالب فلزی بتن
استفاده درست و اصولی از قالب فلزی بتن نیاز به دقت دارد و چنانچه به‌درستی مورد استفاده قرار نگیرد موجب وارد شدن خسارت زیادی به پروژه می‌شود و چه بسا ممکن است پروژه در حال ساخت آن استقامت و دوام کافی و لازم را نداشته باشد.
امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی در زمینه سازه‌های عمرانی، شرکت‌های بسیاری در تلاش برای ساخت انواع مختلفی از قالب‌های فلزی برای خدمت به کاربران هستند. از این قالب‌های فلزی بتن برای موارد متعددی استفاده می‌شود از جمله:
- بتن‌ریزی پیاده‌رو
- قالب‌بندی خیابان‌ها و اتوبان‌ها
- قالب‌بندی سنگفرش
- قالب‌بندی حصارها و موانع
معایب و مزایای قالب فلزی بتن
قالب فلزی بتن با توجه به ویژگی‌ها و خصوصیاتی که دارد، همراه با معایب و مزایا نیز هست اما مزیت‌های این قالب فلزی نسبت به معایب آن بیشتر است.
در همین راستا به بررسی معایب و مزایای این قالب بتن پرداخته شده است که به شرح زیر است:
- مقاومت بیشتری نسبت به دیگر انواع قالب‌های بتن دارد؛
- سرعت انجام کار را افزایش داده و به طبع کار بیشتری در زمان کمتر انجام می‌گیرد؛
- گنجایش و ظرفیت این قالب فلزی بالاست و امکان تغییر ظرفیت آن وجود دارد؛
- در قبال آتش سوزی مقاوم بوده و همین موضوع سبب شده تا نسبت به قالب پلاستیکی و چوبی برتری داشته باشد؛ و
- ضریب تکرار پذیری بالایی دارد و امکان استفاده به تعداد دفعات بیشتر از آن وجود دارد.
از معایب قالب فلزی بتن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وزن بالایی نسبت به دیگر انواع قالب‌های بتنی دارد؛
- برای تهیه این قالب باید هزینه زیادی پرداخت کرد؛ و
- عایق مناسب حرارتی نیست و به همین منظور تبادل گرمایی بالای نسبت به دیگر قالب‌ها دارد.
نکات مهمی که قبل از انتخاب قالب بتن باید بدانید
در این مقاله به معرفی انواع قالب‌های بتن و موارد استفاده از آن‌ها به ویژه در صنعت ساخت و ساز پرداخته شده است. در یک نگاه کلی می‌توان چنین بیان کرد که طبقه‌بندی انواع قالب‌ها به نوع و محل استفاده از آن‌ها بستگی دارد به طوریکه قالب مناسب برای پروژه‌های عمرانی ساده و پیچیده معمولاً با حجم قالب بتن، فشار و وزنی که قالب بتن باید تحمل کند و سایر موارد سنجیده شود.
طراحی قالب باید به گونه‌ای انجام شود که علاوه بر فراهم کردن خواسته‌های سازه‌ای و معماری بتوان به دفعات متعدد از آن استفاده کرده و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد. در حال حاضر قالب فلزی بتن به علت تحمل وزن زیاد، ضریب تکرار پذیری بالا و استفاده مجدد بعد از هر بار استفاده با کمترین هزینه تمیز، تعمیر و عمر مفید و طولانی که دارد از مقرون به صرفه‌ترین قالب‌ها در این زمینه است.
