آموزش ساخت ستون با قالب فلزی

ستون ها در ساخت بناهای مختلف کاربرد فراوان دارند و برای اینکه  مراحل ساخت ساختمان به درستی سپری شود ،  لازم است تا با مراحل ساخت ستون ها آشنا شوید .

در اجرای یک پروژه در طی چندین مرحله ، در اجرای کف ، ستون ها و راه پله نیاز به بتن ریزی می باشد که البته این کار با کار گذاشتن قالب بتن فلزی انجام می شود .

ستون ها وظایف مختلفی در داخل بناها بر عهده دارند که از جمله ی آن ها ، تحمل بار سقف و دیوارها ، زیبا نمودن بخش هایی از ساختمان و افزایش مقاومت در برابر زلزله می باشد . در پروژه های دارای عمق زیاد با گود برداری عمیق و همچنین برای قالب بندی فوندانسیون و ساخت ستون های بزرگ و ساخت دیوارهای بلند لازم است تا قالب فلزی بتن به کار برده شود .

مراحل ساخت ستون شامل قالب بندی فلزی و بتن ریزی می باشد که در بخش های زیر به بررسی هر کدام از آن ها می پردازیم .

مراحل ساخت ستون ها

ساخت ستون ها طی فرآیند خاصی که مشتمل بر قالب بندی می باشد ، انجام می شوند . به طور کلی ستون ها دارای انواع مختلفی می باشند که بسته به هر نوع ، نوع خاصی از قالب بندی به کار برده می شود . تفاوت عمده ای که در قالب بندی انواع ستون ها وجود دارد مربوط به شکل هندسی قالب ها می باشد . در نهایت می توان گفت که فرآیند کلی قالب بندی ستون بتنی ، تقریبا مشابه می باشند که در زیر به طور خلاصه به آن ها می پردازیم .

 انتخاب وزن و ابعاد ستون ها

در اجرای ستون ها قبل از هر چیزی لازم است تا در ابتدا طول و عرض و همچنین وزن ستون را محاسبه کرد . اهمیت این مسئله در ساختمان های چند طبقه بسیار رنگینتر می باشد .

به عنوان نمونه در صورتی که ستون را برای طبقات پایین ساختمان می خواهید  ، لازم است تا ضخامت ستون ها را بیشتر در نظر بگیرید تا توان تحمل فشار ناشی از طبقات فوقانی را داشته باشد . سنگین بودن وزن ستون نیز در چنین شرایطی خیلی مهم نخواهد بود .

اما اگر ستون را برای طبقات فوقانی می خواهید ، باید این نکته را در نظر داشته باشید که وزن زیاد موجب کاهش ایمنی ساختمان می شود . بنابرین لازم است برای طبقات فوقانی ، ستون های سبک تر با ضخامت کمتر استفاده شود .

مراحل ساخت ستون

• مرحله اول : اجرای رامکا

انواعی از میلگرد ها تحت عنوان رامکا به منظور هدایت کردن قالب بندی پس از اجرای فوندانسیون و اجرای آرماتورهای ستون به کار برده می شوند . بدین معنی که قالب ستون تا جایی که به رامکا اتصال پیدا نماید به داخل می رود . رامکا یا پاشنه بتن به قسمتی از سازه ستون که فاصله بین قالب تا میلگرد ستون را مشخص می نماید ، گفته می شود . رامکا موجب می شود تا ستون های ساخته شده در سازه در یک راستا  قرار بگیرند .

برای نصب رامکا در مرحله ی اول ، میلگرد رامکا به اندازه طول ستون در فاصله ی 10 سانتی متری از پایین ستون نصب و تعبیه می شود . سپس چهار عدد میلگرد نیز به صورت عمودی قرار می گیرند . از  دو روش جوشکاری و به کار بردن سیم های مخصوص آرماتور بندی می توان برای قرار دادن میلگرد ها استفاده کرد .

رامکا در انواع فولادی و بتنی موجود می باشد . به کار بردن رامکا فولادی در مکان های مرطوب یا نزدیک به آب یا مکان های با بارش زیاد توصیه نمی شود ، زیرا در این صورت امکان دارد در پایه ستون فرسایش ایجاد شود . در چنین مواقعی بهترین گزینه استفاده از رامکا بتنی می باشد .

روش اجرای رامکای بتنی بدین صورت است که از یک ریسمان در قسمت پایین و در امتداد ستون ها قبل از اینکه بتن ریزی ستون انجام شود ، استفاده شود . پس از این که ریسمان کشی انجام شد از یک تخته در پشت آن استفاده می شود و به وسیله بلوک یا آجر آن را در جای خود محکم می کنند . این کار در چهار طرف ستون ها انجام می شود . سپس بتن ریزی را با ارتفاع 10 سانتی متر انجام می دهند .

• مرحله دوم : تهیه قالب

به دلیل زیاد بودن تنوع انواع قالب ها ، لازم است تا فاکتورهایی از قبیل کیفیت ، تعادل از نظر جنس و اندازه در تهیه آن ها مد نظر قرار گیرد . در تهیه ی قالب چوبی لازم است تا قالب ها از نظر ابعاد در سه بعد هم اندازه باشند . این موضوع در قالب های فولادی و فلزی به دلیل ساخته شدن آن ها طی یک عملیات مهندسی ، شرایط بهتری نسبت به قالب چوبی دارند .

 

• مرحله سوم : تمیز کردن قالب‌ها

بعد از این که قالب فلزی یا هر قالب دیگری با توجه به سلیقه انتخاب شد ، نوبت به آماده کردن آن ها می رسد . در صورتی که قالب های فلزی برای اولین بار به کار برده می شوند نیازی به تمیز کردن آن ها نیست و اما در صورتی که قالب ها برای بار چندم به کار برده می شوند لازم است تا قبل از استفاده هر گونه آلودگی اضافی را از روی آن ها پاک کرد .

 

• مرحله چهارم : روغن کاری

در ساخت ستون های بتنی یکی از مهمترین مراحل ، عملیات قالب برداری می باشد . اجرای صحیح قالب بندی بستگی به نحوه قالب بندی ستون بتنی دارد . برای این که اجزای مختلف قالب در قالب برداری به راحتی از بتن جدا شوند ، سطوح داخلی قالب ها را روغن کاری می نمایند .

• مرحله پنجم : بستن قالب

تجهیزات مختلفی برای اتصال انواع سیستم های قالب بندی به کار برده می شود که در قالب های فلزی پین می باشد . نحوه ی بستن قالب بدین صورت است که در ابتدا یک قالب را در نوک رامکا قرار می دهند و سپس قالب کناری را به قالب قرار داده شده متصل می کنند و دولبه قالب را به میخ به هم وصل می کنند . در مرحله بعد نیز دو قالب دیگر را به همین ترتیب در کنار هم قرار داده و به دو قالب متصل می کنند .

در مرحله بعد ، دو قالب روبه رویی توسط سنجاق از طرف چهار تراش به هم متصل می شوند و فضای خالی بین چهار تراش و سنجاق به وسیله ی گوه پوشانده می شود . سپس به گوه ها چکش زده می شود تا سنجاق را محکم نگه دارند . سنجاق ها بدین دلیل استفاده می شوند که قالب ها پس از بتن ریزی به دلیل فشار جانبی باز نشوند .

در برخی از ستون ها که در کنار ساختمان قرار می گیرند ، ستون از 2 یا 3 طرف به کف اتصال دارد و از طرف های دیگر با فضای بیرون ساختمان در اتصال می باشند . در قالب بندی این نوع ستون ها در ابتدا برای طرفی که ارتباطی با کف ندارد یک تکیه گاه درست می نمایند تا قالب بر روی آن قرار بگیرد . این تکیه گاه به وسیله ی چهار تراش ایجاد می شود . چهار تراش در لبه قرار داده می شود و به وسیله ی سیم به میلگرد ها متصل می شوند . این کار در هر طرفی که کف ندارد باید انجام شود و امکان دارد چهار تراش ها به وسیله ی سنجاق به هم وصل شوند .

• مرحله ششم : تراز کردن قالب بندی

تراز و شاقول کردن قالب ها آخرین مرحله از قالب بندی ستون می باشد . شاقول وسیله ای می باشد که شامل یک مخروطی می باشد که یک نخ به آن متصل است و یک صفحه نازک کوچک نیز روی مخروط قرار دارد . نخ  به یک چوب وصل می شود که این چوب باید اندازه اش کاملا مشخص باشد . این موضوع در قالب های چوبی از اهمیت بیشتری برخوردار است .

در صورت شاقول نبودن قالب ، قالب را توسط شمع که از قبل وصل شده است فشار می دهند تا کاملا تراز شود . برای فشار دادن شمع به قالب می توان با نصب گوه زیر شمع ،  با ضربه زدن به گوه فشار لازم به قالب را توسط شمع وارد کرد . و یا این که به وسیله ی یک اهرم زیر شمع فشار آورد تا نیروی لازم تامین شود .

• مرحله هفتم : بتن ریزی

بعد از تراز کردن و شاقول بندی قالب ها نوبت به بتن ریزی ستون ها می رسد .

بتن ریزی ستون ها باید به صورتی انجام شود که بتن در هنگام ریختن و جا گرفتن حالت خمیری خود را حفظ کند و به راحتی مابین فضاهای میلگرد ها راه پیدا کند .

تا جایی که امکان دارد لازم است تا در بتن ریزی ستون ها ارتفاع سقوط آزاد بتن کاهش داده شود ، زیرا در غیر این صورت هنگام ریختن بتن دانه های آن ها تفکیک می شود و دانه بندی بتن مفهوم خود را از دست می دهد . در مبحث نهم مقررات ملی ارتفاع مجاز ذکر شده برای جلوگیری از جدا شدن اجزا بتن 1.2 متر می باشد .

پس از بتن ریزی مرحله نخست ستون ها ، جهت تراکم از وسایل مناسب استفاده می شود به طوری که در حجم بتن ارتعاش ایجاد می شود و موجب می شود تا تمام نقاط ستون پر شود و تمامی میلگرد ها به وسیله بتن احاطه می شود .

در بتن‌ریزی مراحل بعدی ، قسمتی از ویبراتور باید در لایه زیرین که هنوز حالت خمیری دارد فرو برده شود .

در کارهای کوچک و محدود و مخلوط‌ های بتن روان برای تراکم بتن می‌توان با کسب اجازه از مهندس ناظر از میله فولادی یا وسایل مشابه استفاده نمود.

تا حد امکان باید ویبراتور بصورت قائم وارد بتن گردیده و به آرامی از آن بیرون کشیده شود تا حباب هوا داخل بتن باقی‌ نماند .

باید پیش از گیرش سیمان ، تراکم بتن صورت بپذیرد.

میله باید به ‌راحتی به انتهای قالب برسد و از بین میلگردها عبور کند .

در بتن ستون‌ها مدفون کردن لوله‌های آب ، فاضلاب ، بخاری و گاز ممنوع است.

در نهایت نیز پس از مراحل قالب بندی و خشک شدن ستون ها نوبت به انجام مراحل بعدی ساخت و ساز ازقبیل قالب برداری و گذاشتن قالب کف تیرها و بستن شمع زیر قالب می رسد .